در سیر تحولات مدیریت و به ویژه تکامل مدیریت علمی شاخه مدیریت تولید از چند دهه پیش به عنوان رشته ای برای نظام بخشیدن به عملیات درون کارخانه ای مطرح شد این رشته همراه با نگرش سیستمی به شیوه ای موثر وکارامد تبدیل شده است تا مدیران در عرصه تولید قادر باشند اجزا موثر در فرایندها و عملیات را بشناسند و با دیدگاهی کلی و مجموعه نگر مسائل تولیدی و حتی خدماتی را حل نمایند. امروزه با افزایش رقابتی شدن بازار محدودیتهای اساسی نظیر کاهش زمان ارایه محصول به بازار و به حداقل رساندن زمان پیشبرد تولید محصول در فرایند تولید مطرح است ضرورت وجود جریان بازخورد یا بازگشت اطلاعات و اعمال اصلاحات در تولید نیز سازمان ها را به سوی یک پارچه سازی عملیاتهای تولیدی کشانده است. هدف از این پژوهش توصیف مفاهیم اتوماسیون و نقش آن درصنعت به عنوان یک عامل مهم رقابتی می باشد. باتوجه به رشدروزافزون صنعت سازمان ها برای بقا و همچنین توان رقابت با رقیبان نیاز به تحول اساسی دربخشهای تولیدی خود دارند که اتوماسیون به عنوان یک عامل انکارناپذیر درایجاداین مهم می باشد بدین منظور شرکت ها نیازمند به کارگیری ماشین آلات تجهیزات و وسایل حمل و نقل اتوماتیک به منظور خودکارسازی فرایند تولید و عملیات خود می باشند این پژوهش پس ازبررسی سیرتحولی و تاریخی اتوماسیون به مزایا و معایبی که سیستم های اتوماسیون ایجاد می کند می پردازد درپایان اتوماسیون موجود درصنایع کشور با سطح جهانی مقایسه و برای بهبود روشهای به کارگیری آن نیز راه کارهایی پیشنهاد شده است.
در دو دهه اخیر در عرصه صنعت و بازارهای جهانی تحولات چشمگیری بوجود امده است که واحدهای تولیدی و صنعتی به دلیل نقش پر اهمیتشان که در رشد و توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه می بایست با بهره گیری از آخرین یافته های دانش و فن آوری به استقبال این دگرگونیها رفته، خود را با روند جهانی همگان یافته و روشهایی برای بهبود و ارتقای فعالیت های اقتصادی در هر دو بعد کمی و کیفی اتخاذ کنند تا در بازاری که هر روز چرخه های تولید محصول کوتاهتر، نیاز مشتری متنوع تر و زمانهای تحویل کاهش می یابد، توانائی رقابت داشته باشند. روشهای سنتی رقابت دیگر جوابگوی نیاز بازار نمی باشد و مواردی همچون بهینه سازی مصرف انرژی ، کیفیت، انعطاف پذیری، طراحی بهینه، قابلیت اطمینان و در نهایت توسعه بهره وری سلاحهای جدید رقابت پذیری هستند پروفسور پال رومر استاد دانشگاه برکلی می گوید بیش از 60% از عوامل رشدد و توسعه پایدار از طریق بهره گیری از فناوری اطلاعات و دانش و تکنولوژی تامین می گردد.
خودکارسازی (اتوماسیون) در زبان یونان باستان به معنی خود فرمان است. در واقع اتوماسیون (Automation) تركب است از دو كلمه “automatic” و “operation” و به معن عمل كردن بدون عامل خارج (انسان) ا با كمترن تاثر عامل خارج است. بعبارت اتوماسون عن خودكارشدن عملات. برنامه رز، سازمانده، كنترل و نظارت بر عملكرد فعالتها درون سازمان ك از مهمترن معارها و پش نازها در توسعه و كاربرد فناور اطلاعات در سازمانها امروز محسوب مشود تحققات گروه (تحققات انجمن مدرت جران كار) نشان م‌دهد سازمانها سنت حت موسسات موفق و مطرح جامعه , عملا تنها از 30درصد منابع انسان خود استفاده مكنند و از 70درصد دگر غر از اتلاف وقت و سربار هزنه چز عادشان نم‌شود. شركت ها همواره سع نموده اند بصورت تخصص تمام امور صنف , مال و فن اتحاده ها بشكل متمركز و مرتبط در ك مجموعه با قابلتها بالا آمار و گزارشگر اراه كند تا سهم در پشبرد اهداف مدران دلسوز اتحاده ها داشته باشد.
رباتیزه کردن یا اتوماسیون صنعتی به معنی استفاده از ابزارهای کنترلی (مثلاً کامپیوتر) به منظور هدایت و کنترل ماشین آلات صنعتی و پروسه‌های تولید است. اتوماسیون به بهره‌گیری از سامانه‌های کنترل (مثل کنترل عددی، کنترل منطقی قابل برنامه ریزی، و دیگر سیستم‌های کنترل صنعتی)، مکانیکی، الکترونیکی به کمک رایانه ها [CAM، CAD، CAX] برای پایش (کنترل) خط تولید گفته می‌شود، که در آن هدف، کاهش نیاز به دخالت انسان است. خودکارسازی یک گام فراتر از مکانیزه کردن است. مکانیزه کردن به معنی فراهم کردن متصدیان انسانی با ابزار و دستگاه‌هایی است که ایشان را برای انجام بهتر کارشان یاری میرساند. نمایان‌ترین و شناخته‌شده‌ترین بخش خودکارسازی رباتهای صنعتی هستند.
کامپیوتر مرکزی تخصیص یافته در کنترل کننده منطقی قابل برنامه ریزی (PLCها)، غالباً برای همزمان سازی پالس ورودی از حسگرها و اتفاقات (فیزیکی) با پالس خروجی به عملگرها و وقایع استفاده می‌شود. این اقدامات به عملکردهای به دقت کنترل شده منجر می‌شود، که کنترل دقیقی از تقریباً هر فرایند صنعتی را ایجاب می‌کند. اتوماسیون تا به حال تأثیر قابل توجهی فراتر از تصور انسان، در طیف وسیعی از صنایع داشته‌است. اپراتورهای تلفن موجود، تا حد زیادی توسط برد انتخاب خودکار تلفن و دستگاه‌های پاسخ خودکار جایگزین شده‌است. فرایندهای پزشکی مانند غربالگری اولیه در الکتروکاردیوگرافی و رادیوگرافی و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی از ژن‌های انسانی، سرم، سلول و بافت، با سرعت و دقت بسیار بیشتری توسط سیستم خودکار به اجرا درمیآید.
دستگاه‌های خودپرداز، نیاز به مراجعه به بانک برای به دست آوردن پول و انجام معاملات را کاهش می‌دهد. به طور کلی، اتوماسیون عامل اصلی انتقال در اقتصاد جهانی از کشاورزی به صنعتی در قرن نوزدهم و از صنعتی به خدماتی در قرن بیستم بود.
منتقدان ادعا می‌کنند که افزایش اتوماسیون صنعتی باعث افزایش نرخ بیکاری می‌شود، این نگرانی از فشاری بود که در طول سال ۱۹۸۰ ایجاد شد. یک استدلال این است که این موضوع بطور ناملموسی در سال‌های اخیر اتفاق افتاده‌است، بطوریکه واقعیت به این صورت است که بسیاری از مشاغل تولیدی در ایالات متحده که در اوایل سال ۱۹۹۰ بود، توسط افزایش عظیم شغل در مدیریت و فناوری اطلاعات جبران شد.
از آنجایی که اتوماسیون بطور فزاینده، نقش مهمی را در اقتصاد جهانی و در آزمایش و تجربه روزانه ایفا می‌کند، همواره مهندسان تلاش می‌کنند دستگاه‌های خودکار را با ابزار ریاضی و سازمانی ترکیب کنند، تا بوسیله ایجاد سیستم‌های پیچیده، پاسخ گوی نیازهای به سرعت در حال گسترشی از برنامه‌ها و فعالیت‌های انسانی باشند.
پیشینه
اتوماسیون صنعتی در کل دنیا یکی از مهم ترین ارکان تولیدات صنعتی حساب می آید. تا قبل از سر زبان افتادن این نوع سیستم ها از دستگاه های مختلفی برای کنترل سیستم های استفاده می شد که هر کدام به صورت جداگانه عمل می کردند و محدودیت های خاص خود را داشتند.
روبات ها اولین بار در سال 1954 در صنعت به کار گرفته شدند. این روبات ها که در آن زمان برایشان نام «بازوی روباتی» در نظر گرفته بودند، دارای سه محور حرکتی بودند. امروزه همان ربات ها وجود دارند با این تفاوت که دارای شش محور حرکتی هستند. همواره لفظ «روبات» یادآور سردی و حرکت خشک و خشن است اما در واقع می توان گفت هدف از اتوماسیون در صنعت و استفاده از ربات، تزریق احساس به پروسه تولید است. هماهنگ سازی و هم هدف کردن دستگاه ها و ربات ها و ایجاد شبکه در یک نظام تولید، حاصل به کارگیری تکنولوژی اتوماسیون صنعتی است. با توجه به مسائل گفته شده اتوماسیون وظیفه ای بیش از کنترل فرآیند تولید را به عهده دارد.
صاحب نظران به درستی اتوماسیون صنعتی را یک صنعت صنعت ساز نامیده اند. جدا از این که سیستم های اتوماسیون نقش مغز و اعصاب را برای یک کارخانه یا واحد صنعتی بازی می کنند و در نتیجه مهم ترین و حساس ترین بخش های یک فرآیند تولید را تشکیل می دهند، شواهد و دلایل بسیاری وجود دارند که نشان می دهند اتوماسیون و کنترل در صنایع کشورهای مختلف نقش راهبردی و حیاتی دارند. آمارهای جهانی نشان دهنده این واقعیت هستند که چند کشور صنعتی بزرگ جهان هم بزرگترین تولیدکنندگان و هم بزرگترین مصرف کنندگان این فناوری هستند.
اما نقطه تاریک در زمینه اتوماسیون صنعتی همان مساله ای است که برخی از منتقدان از آن اظهار نگرانی کرده اند. منتقدان ادعا می کنند که افزایش استفاده از اتوماسیون صنعتی در دنیا، باعث افزایش نرخ بیکاری می شود و اشاره می شود که این اتفاق به طور ناملموسی در سال های اخیر اتفاق افتاده است.
اتوماسیون صنعتی
اتوماسیون یا خودکارسازی طبق موسسه استاندارد آلمان (DIN) اینگونه تعریف می شود: ” تجهیز یک مرکز به طوری که به طور کامل و یا محدود، بدون دخالت انسان کاری که برایش در نظر گرفته شده است را اجرایی کند.” امروزه در کشورهای صنعتی، انسان ها در تولید نقش کم رنگی دارند و ماشین ها این وظیفه را با سرعت و دقت بالاتری انجام می دهند. از این رو انسان این امکان را برای خود فراهم کرده است که تمرکزش را به جای تولید به روی مسائلی همچون مدیریت، برنامه ریزی، نظارت، افزایش ضریب ایمنی، تعمیر و نگهداری تجهیزات بگذارد. اتوماسیون صنعتی هم چنان با شیب مثبتی در حال پیشروی سلطه خود بر صنعت است که از دلایل این امر میتوان بهبود کیفیت محصول، افزایش کارآمدی مرکز و کاهش هزینه پرسنلی را برشمرد. به علاوه سیر پیشرفت بشر نشان می دهد هنگامی که انسان از هوش خود برای نوآوری و ایده پردازی استفاده کند و کارهای فیزیکی را به ربات های هوشمند بسپارد، بالاترین سطح بازدهی را دارد.
ثبت ديدگاه